چرا؟ چرا؟

بی نیاز شدن از پوشک، مهارتی است که کودک نمی تواند بر آن مسلط شود مگر آنکه از نظر جسمی و روانی آمادگی لازم را پیدا کرده باشد. بی صبری شما برای رها شدن از پوشک هم تغییری در این معادله ایجاد نمی کند. در واقع کودک باید خودش این مهارت را به خودش آموزش دهد. نقش شما صرفا مهیا کردن ابزار و محیط لازم، تشریح روشها، و تشویق کودک است.

در میان والدینی که از نزدیک این پیشرفتهای کودک را دنبال می کنند، سن از پوشک گرفته شدن همانقدر مهم است که سن شروع خواب بی وقفه ی شب. برخی مطالعات نشان می دهد که کودکان به طور متوسط از سن سی ماهگی از پوشک گرفته می شوند، اما مقایسه ی فرزندتان با کودکان دیگر در این زمینه صرفا وقت تلف کردن است؛ تفاوت بین کودکان در کسب این مهارت بسیار زیاد است. دختران معمولا زودتر از پسران همسن خود از پوشک گرفته می شوند، ولی با این حال ممکن است پسری در سن دو سالگی از پوشک گرفته شود در حالی که یک دختر تا سن چهار سالگی به این مهارت دست پیدا نکند.

چه زمانی از پوشک گرفتن را شروع کنیم؟

هرگاه کودک نسبت به پوشک خیس یا کثیف  احساس ناراحتی بروز دهد و یا هر از گاهی به گونه ای تلاش کند به شما بفهماند که قصد ادرار یا مدفوع کردن دارد، همان زمان باید به ذهنتان خطور کند که ممکن است زمان از پوشک گرفتن او فرا رسیده باشد. پیش از شروع بگذارید کودک به عنوان نمونه پدر و مادر یا برادر و خواهر بزرگترش را هنگام استفاده از توالت مشاهده کند. چند دست شورت -هرچه گشادتر بهتر- برایش بخرید و به او اجازه دهید پوشیدن و در آوردن آنها را چند بار تمرین کند. از کتابفروشی یا کتابخانه چند کتاب خوب در رابطه با آموزش دستشویی رفتن بگیرید و برای فرزندتان بخوانید.

تصمیم بگیرید که آیا فرزندتان قرار است با توالت بچه ها شروع کند یا با توالت بزرگها؛ با مبدل یا بدون مبدل؛ توالت ایرانی یا فرنگی. مزیت توالت بچه ها این است که اندازه اش مناسب بچه ها است، ارتفاعش کم است و کودک می تواند به راحتی خودش روی آن بنشیند و برخیزد. در مقابل، مبدل این مزیت را دارد که فضایی اشغال نمی کند و نیاز به خالی کردن ندارد و به کودک کمک می کند که یک گام به استفاده از توالت واقعی نزدیکتر باشد. اگر بتوانید به کودک از همان ابتدا بیاموزید که از توالت بزرگها استفاده کند که چه بهتر؛ البته به شرط اینکه جثه ی کودک به اندازه ی کافی بزرگ باشد و از توالت واقعی نترسد.

اگر می خواهید از صندلی توالت کودکان استفاده کنید، توالتی را انتخاب کنید که سطلش را بتوان به راحتی درآورد و خالی کرد؛ چرا که باید خیلی زود از کودک بخواهید که خودش این وظیفه را بر عهده بگیرد. اگر می خواهید از مبدل استفاده کنید، نوعی را بخرید که به راحتی بتوان آن را جمع کرد تا در مسافرتها راحت باشید. اگر فرزندتان پسر است، توالت باید یک مانع در قسمت جلو داشته باشد که جلوی ادرار را بگیرد. ولی اگر فرزندتان دختر است از گذاشتن مانع خودداری کنید چرا که ممکن است به او آسیب برساند. اگر می خواهید از صندلی توالت کودکان استفاده کنید مدتی آن را برپا کنید تا کودک به دیدن آن عادت کند و اجازه دهید کودک اگر می خواهد با لباس روی آن بنشیند.

تصمیم دیگری که باید بگیرید مربوط به لغات است. کودکان لغات مربوط به اعضای بدن را به آسانی یاد می گیرند اما لغات ادرار و مدفوع دشوارترند و معمولا جایگزینهای ساده تری برای آنها استفاده می شود. بسیاری از خانواده ها از لغات معمولی مثل جیش و … استفاده می کنند. به خاطر داشته باشید که مرز بین قابل قبول و بی ادبانه بسیار باریک است؛ لغتی که بر زبان یک کودک دو ساله خیلی دوست داشتنی به گوش می رسد، بر زبان یک کودک پنج ساله ممکن است اصلا اینگونه نباشد.

دیگر تصمیمی که باید اتخاذ کنید، در باره ی پاداشی است که می خواهید برای موفقیت کودک در این فرآیند آموزشی در نظر بگیرید. در این زمینه بین والدین اتفاق نظر وجود ندارد؛ برخی شدیدا با در نظر گرفتن پاداش برای پیشرفتهایی که بخشی از رشد طبیعی و عادی کودک می دانند مخالفند در حالی که برخی دیگر ضرری در این کار نمی بینند و حتی فکر می کنند که کودک را تشویق به پیشرفت سریعتر می کند.

در میان والدینی که با پاداش موافقند، برخی فرزندشان را با خوردنیهایی مثل بیسکوییت، آجیل، یا کشمش تشویق می کنند و برخی ترجیح می دهند از هدایایی کوچک و ارزان به جای خوراکی استفاده کنند. برخی از والدین هم که به پاداش ملموس اعتقادی ندارند، پیشرفت کودک را صرفا با قرار دادن ستاره هایی روی تقویم علامت گذاری می کنند.

همه ی پدر و مادرها قبول دارند که ستایش کودک پاداش مؤثری است. سخاوتمندانه کودک را ستایش کنید ولی زیاده روی نکنید تا کودک گمان نکند که کنترل مثانه و شکم مثلا عبور از هفت خوان رستم است و یا آنکه از آن برای گرفتن امتیاز از پدر و مادرش استفاده کند.

چگونه از پوشک گرفتن را شروع کنیم؟

مطابق ترتیب غالب در فرآیند آموزشی از پوشک گرفتن، ابتدا باید تسلط بر مدفوع آموخته شود و سپس تسلط بر ادرار در طول روز و در نهایت تسلط بر ادرار در طول شب. اما همه ی کودکان از این الگو پیروی نمی کنند. اگر شکم فرزندتان در ساعات مشخص و منظمی از روز کار می کند، می توانید او را خیلی زود در رابطه با مدفوع کردن آموزش بدهید؛ برخی از پدر و مادرها این کار را در بازه ی هیجده تا بیست و چهار ماهگی با موفقیت انجام می دهند.

برای کمک به کودکی که شکمش منظم کار نمی کند، می توان نیم ساعت بعد از هر وعده ی غذایی او را به دستشویی برد. چند دقیقه ای در کنار کودک بنشینید و در صورت لزوم در این مدت برای خود سرگرمی ای مثل کتاب خواندن فراهم کنید. اما فقط تا زمانی به این کار ادامه دهید که کودک تمایل دارد. ممکن است کودک نسبت به مدفوعش احساس مالکیت داشته باشد. مراقب باشید که زیاد درباره کثیف بودن و بد بودن مدفوع حرف نزنید. برخی کودکان از اینکه آب سیفون مدفوعشان را با خود ببرد، ناراحت می شوند و برخی دیگر از صدای سیفون می ترسند. اگر فرزند شما از این دسته است شاید بهتر باشد که بعد از اینکه از دستشویی بیرون می رود سیفون را بکشید.

یکی از دلایلی که کودکان با کنترل مدفوعشان مشکل دارند یبوست است. یبوست بیش از آنکه به تعداد دفعات مدفوع کردن مرتبط باشد (حتی سه یا چهار بار مدفوع در هفته هم برای برخی کودکان کاملا طبیعی است) به سفتی مدفوع مربوط است که باعث می شود عبور مدفوع سخت و دردناک شود. برای کمک به کودک دچار یبوست، می توانید مصرف شیر و لبنیات را برایش پایین بیاورید و میوه های خشک و فیبر را در غذایش بیشتر کنید. آب آلو بخارا برای کودکی که آن را می نوشد مفید است. اگر یبوست ادامه دار شد، به پزشک مراجعه کنید.

اگر امکان انتخاب دارید، فصل تابستان بهترین زمان برای آغاز از پوشک گرفتن است؛ چرا که کودک لباس کمتری به تن دارد که این به نوبه ی خود دستشویی رفتن را آسانتر می کند. تا حد ممکن اجازه دهید کودک با حداقل لباس در خانه باشد.

بهتر است حدود یک هفته را به طور فشرده به آموزش کودک اختصاص دهید؛ پیش فرزندتان در خانه بمانید و مشغله های دیگر را موقتا کنار بگذارید. روش بیست و چهار ساعته ی از پوشک گرفتن که دو نفر از روانشناسان به نامهای ناتان آزرین و ریچارد فاکس برای کمک به افراد عقب مانده ی ذهنی تدوین کرده اند برای برخی والدین موفقیت آمیز بوده و برای برخی دیگر نه.

هدف نهایی این است که فرزندتان بتواند هر وقت لازم باشد به تنهایی به دستشویی برود، لباسش را دربیاورد، پس از اینکه کارش تمام شد خودش را تمیز کند، لباسش را بپوشد، در صورت استفاده از صندلی توالت بچه آن را تخلیه کند و سیفون توالت را بکشد. مسلما تمام این تواناییها یک دفعه و در آغاز حاصل نمی شود. ممکن است در ابتدا لازم باشد به کودک یادآوری کنید که باید به توالت برود و حتی برای مدتی دستش را بگیرید و او را به دستشویی ببرید. بهترین زمانها برای یادآوری یا بردن او به توالت موقع بیدار شدن در صبح، پیش و پس از چرتهای روزانه، سی دقیقه پس از هر وعده ی غذایی و قبل از خواب است.

کودکان معمولا هشت بار در روز ادرار می کنند و اگر هیجان زده یا خسته باشند این تعداد بیشتر می شود. به خاطر داشته باشید که آموزش بی نیاز شدن از پوشک شامل نظافت و بهداشت هم می شود -تمیز کردن از جلو به عقب مخصوصا در دخترها (برای پیشگیری از عفونت ادراری) و شستن دستها پس از رفتن به دستشویی.

دشواری های از پوشک گرفتن

فارغ از اینکه از چه روشی برای از پوشک گرفتن استفاده کنید و هر چقدر هم که کودک سریع یاد بگیرد، باز هم اتفاق می افتد که ناخواسته خودش را خیس یا کثیف کند. اگر چنین اتفاقی افتاد، فورا او را تمیز کنید و قضیه را بزرگ نکنید. با او صحبت کنید تا ببینید که آیا ناراحت است یا نه، او را تنبیه، سرنش یا خجالت زده نکنید. اگر این اتفاق به کرات رخ داد و به این نتیجه رسیدید که نمی توانید او را از پوشک بگیرید، کار را متوقف کنید و دوباره از پوشک استفاده کنید. دوباره بعد از چند هفته یا یک ماه وقتی احساس کردید کودک آماده است آموزش را آغاز کنید.

کودکی که کاملا از پوشک گرفته شده هم گاهی که مریض می شود ناخواسته خودش را خیس می کند. بعضی وقتها کودک دچار پسرفت می شود و نحوه ی کنترل ادرار یا مدفوع یا هر دو را به کلی فراموش می کند. پسرفت گاهی همراه یا پس از بیماری اتفاق می افتد.

کودکی که دچار پسرفت شده (و یا به نظر می رسد نمی تواند بر ادرار و مدفوعش مسلط شود) ممکن است مبتلا به حساسیت به لاکتوز یا غذاهای دیگر باشد و یا از عفونت ادراری رنج ببرد. عفونت ادراری معمولا همراه با درد و احساس سوزش در هنگام ادرار کردن است و گاهی تغییر رنگ و بوی بد ادرار هم از علائم آن است. اگر مشکوک به مشکلات جسمی هستید با پزشک تماس بگیرید.

در بیشتر مواقع، علت پسرفت بیش از آنکه جسمی باشد عاطفی است. ممکن است هنگامی که نوزاد جدیدی در خانواده متولد می شود، یک فرد نزدیک فوت می کند، والدین از هم جدا می شوند یا در شرایط اضطراب آور دیگر رخ دهد. بهترین کار این است که با آرامش با این مسأله مواجه شوید: از خودتان عصبانیت و ملامت نشان ندهید اما کودک را دوباره بدون هیچ توضیحی پوشک کنید.

تسلط شبانه بر ادرار معمولا دیرتر از تسلط روزانه حاصل می شود، هر چند برخی کودکان پیش از اینکه از پوشک گرفته شوند به این توانایی می رسند که شبها خودشان را خیس نکنند. تسلط بالایی لازم است چون کودک باید دوازده ساعت یا بیشتر در طول شب خودش را نگه دارد. شاید بتوانید با جلوگیری از نوشیدن مایعات پیش از رفتن به تخت به کودک کمک کنید که شب خودش را خیس نکند. شب ادراری تنها در صورتی که تا شش سالگی ادامه پیدا کند یک مشکل محسوب می شود.

از پوشک گرفته شدن یک شاخصه ی مهم در رشد و پیشرفت کودک است اما برخی والدین ممکن است فشار زیادی را در این رابطه به کودک وارد کنند و کار را برای او دشوار کنند. اگر از توصیه های ساده ی ما برای از پوشک گرفتن بچه استفاده کنید، او مسیر استقلال را به خوبی طی می کند.

محتوای این مطلب صرفا برای اطلاع رسانی است و به هیچ عنوان نمی توان آن را توصیه ی پزشکی قلمداد کرد. سایت چرا؟چرا؟دات کام هیچ گونه مسئولیتی در قبال عواقب به کار بستن توصیه های این مطلب ندارد.

منبع: www.howstuffworks.com